Trước khi có Giải vô địch bóng đá các quốc gia Châu Âu như hiện nay, đã từng tồn tại các giải đấu khu vực cho các đội tuyển quốc gia là tiền thân của Giải vô địch bóng đá Châu Âu.
Giai đoạn đầu UEFA Euro
Được biết, Home Championship là giải đấu thường niên từ năm 1883 giữa 4 đội tuyển Anh, Scotland, Wales và Ireland, trước khi các đội bắt đầu tham gia FIFA World Cup năm 1950 – Giải đấu quốc tế quan trọng nhất bấy giờ.
Từ năm 1927 đến năm 1960, Giải vô địch Liên khu vực Trung Âu lần thứ 6 lần đầu tiên có sự tham gia của các đội tuyển: Áo, Hungary, Ý, Czechoslovakia, Thụy Sĩ và Nam Tư. Có thể nói, Home Championship và Giải vô địch Liên khu vực Trung Âu đã định hình bước đầu khái niệm Euro là giải đấu gì?
Theo đó, Ý tưởng về Giải vô địch bóng đá các quốc gia Châu Âu được đề xuất lần đầu tiên bởi Tổng thư ký Liên đoàn Bóng đá Pháp Henri Delaunay năm 1927.
Tuy nhiên, mãi cho đến năm 1958, 3 năm sau cái chết của Delaunay, giải đấu mới chính thức được khai mạc. Vinh danh Delaunay, cúp các quốc gia Châu Âu Euro trao cho nhà vô địch được đặt theo tên ông.
Tìm hiểu về giải euro
Giải đấu năm 1960, được tổ chức tại Pháp, có 17 đội tham gia và 4 đội vào Vòng chung kết. Tây Ban Nha rút lui khỏi trận tứ kết với Liên Xô do 2 cuộc biểu tình chính trị. Liên Xô đã giành chiến thắng suýt sao với tỷ số 2–1 trước Nam Tư trong trận chung kết căng thẳng tại Paris. Đáng chú ý, Anh, Hà Lan, Tây Đức và Ý vắng mặt trong Vòng loại.
Tây Ban Nha đăng cai Giải vô địch bóng đá Châu Âu tiếp theo năm 1964 với 29 đội tham gia. Tây Đức một lần nữa vắng mặt, Hy Lạp rút lui sau khi được bốc thăm đấu với Albania. Nước chủ nhà đã đánh bại đương kim vô địch, Liên Xô, với tỷ số 2–1 tại sân vận động Santiago Bernabéu, Madrid.
Mục tiêu giải đấu ở giai đoạn 1968 không thay đổi với chiến thắng thuộc về Italia. Lần đầu tiên và cũng là lần duy nhất, một trận đấu đã được quyết định thông qua việc tung đồng xu (bán kết giữa Italia và Liên Xô) và trận chung kết phải đá lại, sau khi trận đấu với Nam Tư kết thúc với tỷ số 1–1. Cuối cùng, Italia đả bại với tỷ số 2–0.
Quy tụ hơn 31 đội đấu, có thể thấy, mức độ phổ biến giải đấu đang ngày càng tăng. Bỉ tổ chức giải đấu năm 1972, Tây Đức giành chiến thắng 3–0 trong trận chung kết với Liên Xô.
Giải bóng đá vô địch Châu Âu năm 1976 tại Nam Tư là mùa giải cuối cùng có 4 đội tham gia vào vòng chung kết và cũng là lần cuối cùng chủ nhà phải vượt qua vòng loại. Czechoslovakia đã đánh bại Tây Đức trong loạt đá penalty, chốt hạ tỷ số 5–3 trên chấm phạt đền.
Giải Euro mở rộng lên 8 đội
Giải vô địch bóng đá các quốc gia Châu Âu mở rộng lên 8 đội trong giải đấu năm 1980, tiếp tục được tổ chức tại Italia, đồng thời, đây cũng là kỳ thi đấu đầu tiên xuất hiện linh vật Euro. Chung cuộc, Tây Đức đánh bại Bỉ với hai bàn thắng được ghi bởi Horst Hrubesch tại Stadio Olimpico ở Rome.
Pháp giành chiến thắng chức vô địch lớn đầu tiên giải đấu năm 1984 từ tay Tây Ban Nha (2–0). Cũng trong mùa giải này, định dạng giải đấu cũng có sự thay đổi: Hai đội đứng đầu mỗi nhóm tiếp tục vào vòng bán kết, bãi bỏ trận tranh hạng ba.
Ruud Gullit và đội tuyển Hà Lan ăn mừng chiến thắng năm 1988, Tây Đức đăng cai UEFA Euro 1988, nhưng thất bại 1–2 trước Hà Lan ở bán kết. Hà Lan tiếp tục giành chiến thắng trong một trận tái đấu Vòng bảng, vượt mặt Liên Xô 2–0 tại Olympia Stadion ở Munich.
UEFA Euro 1992 được tổ chức tại Thụy Điển, Đan Mạch đánh bại đương kim vô địch Hà Lan trên chấm luân lưu ở bán kết, tiếp tục đánh bại đội vô địch thế giới – Đức với tỷ số 2–0. Đây là giải đấu đầu tiên mà tên của các cầu thủ được in trên lưng áo.
Giải UEFA Euro mở rộng lên 16 đội
Anh đăng cai UEFA Euro 1996, giải đấu đầu tiên sử dụng cách đặt tên “Euro [năm]”. Giải vô địch bóng đá Châu Âu lần thứ 10 chứng kiến số lượng đội tham gia tăng lên gấp đôi (16 đội).
Bất ngờ, Cộng hòa Séc – Đội tuyển mới thành lập, tham gia giải đấu quốc tế lần đầu tiên sau khi Czechoslovakia tan rã, đã tiến thẳng vào trận chung kết sau khi đánh bại Bồ Đào Nha và Pháp ở vòng loại trực tiếp, nhưng để thua đáng tiếc trước bàn thắng được ghi bởi Oliver Bierhoff – Đức, chỉ trong năm phút hiệp phụ. Đây là lần đầu tiên Đức giành được danh hiệu sau khi thống nhất quốc gia.
Giải UEFA Euro 2000 là giải đấu đầu tiên được tổ chức bởi hai quốc gia, ở Hà Lan và Bỉ. Pháp, đương kim vô địch World Cup, làm nên cú đúp chiến thắng khi đánh bại Ý 2–1 sau hiệp phụ.
Lễ khai mạc UEFA Euro 2004 tại Bồ Đào Nha – UEFA Euro 2004 bùng nổ sau sự kiện Hy Lạp đánh bại chủ nhà Bồ Đào Nha 1–0 trong trận chung kết với bàn thắng được ghi bởi Angelos Charisteas ở phút thứ 57.
Giải đấu năm 2008, do Áo và Thụy Sĩ đăng cai, là lần thứ hai hai quốc gia đồng tổ chức và lần đầu tiên chiếc cúp mới được trao. Chiến thắng 1-0 trước Đức,Tây Ban Nha trở thành đội ghi bàn nhiều nhất với 12 bàn thắng, 9 cầu thủ Tây Ban Nha được chọn vào đội hình tiêu biểu của giải đấu.
UEFA European Football Championship 2012 được đồng tổ chức bởi Ba Lan và Ukraina. Tây Ban Nha đánh bại Ý 4–0 trong trận chung kết, trở thành quốc gia đầu tiên giành được danh hiệu vô địch giải đấu Châu Âu lần thứ 2, cũng như đội bóng châu Âu đầu tiên giành 3 danh hiệu lớn liên tiếp. Giải đấu cũng đáng chú ý với số lượng bàn thắng đánh đầu nhiều nhất trong lịch sử một giải đấu Châu Âu (26 trên tổng số 76 bàn thắng).
UEFA European Football Championship mở rộng lên 24 đội
Năm 2007, Liên đoàn Bóng đá Ireland và Liên đoàn Bóng đá Scotland đề xuất mở rộng giải đấu, được Ủy ban Thực hiện UEFA phê duyệt và xác nhận vào tháng 9 năm 2008. Trong số 54 thành viên của UEFA, chỉ có 3 thành viên, bao gồm Anh và Đức, phản đối việc mở rộng.
Ngày 28 tháng 5 năm 2010, UEFA thông báo rằng Giải vô địch bóng đá các quốc gia Châu Âu 2016 sẽ được tổ chức tại Pháp. Bồ Đào Nha giành chức vô địch đánh bại đội chủ nhà Pháp 1–0 ở trận chung kết tại Stade de France ở Saint-Denis ngoại ô Paris. Đây là lần đầu tiên đội tuyển giành được danh hiệu quốc tế lớn, trở thành đội đầu tiên giành vé vào vòng loại qua playoff vô địch một giải đấu Châu Âu.
UEFA Euro 2020 tổ chức lại vào năm 2021 do đại dịch COVID-19. Đây là lần đầu tiên giải đấu diễn ra ở 12 thành phố từ 12 quốc gia chủ nhà. Ý giành Cúp các quốc gia Châu Âu Euro lần thứ 2 sau loạt đá luân lưu chốt hạ tỷ số 3-2 trước Anh.
Giải vô địch bóng đá Châu Âu 2024 đang nóng hơn bao giờ hết sau loạt trận căng thẳng, kịch tính Vòng loại. Ai sẽ chạm tay đến chiếc Cúp danh giá của giải đấu? Truy cập ngay hệ thống tiện ích Bóng Số 168 để cập nhật thông tin mới nhất mỗi ngày.
